''σκαλωσιά''...προς τη γνώση Εαυτού

...περί ψυχοθεραπείας και αυτογνωσίας- Βαλάντης Χουτοχρήστος -Ψυχολόγος,Ψυχοθεραπευτής & Συνυπεύθυνος Ομάδας ''ΠΡΟΒΑΛΛοντας...''


Καλωσήρθατε στο προσωπικό μου blog!

Ο όρος ''σκαλωσιά'' είναι εμπνευσμένος απο τον ψυχολόγο Lev Vygotsky, ο οποίος μελέτησε αρκετά την έννοια της γνώσης και τις διαδικασίες μάθησης, εστιάζοντας ιδιαίτερα στη σχέση εκπαιδευτικού και μαθητή.Χρησιμοποίησε δε τον όρο ''scaffolding'', που μεταφράζεται με τον όρο ''πλαίσιο στήριξης'' ή ''σκαλωσιά'', για να περιγράψει την διαδικασία μάθησης μέσα από την σχέση δασκάλου και μαθητή. Στόχος- κατα τον Vygotsky- του εκπαιδευτικού είναι να βοηθήσει με ''σκαλωσιές'' τον μαθητή του να εσωτερικεύσει τη γνώση και, έπειτα, να προχωρήσει ο ίδιος πια μόνος και έμπειρος στο δρόμο της μάθησης
,της κάθε νέας μάθησης...

Κάπως έτσι ορίζεται και για μένα ο δρόμος της ψυχοθεραπείας, αλλά και η σχέση του θεραπευτή με τον αναλυόμενό του...

Δευτέρα 9 Νοεμβρίου 2009



…Και ένας κλασικός ομαδικός αναλυτής μπορεί να αξιοποιήσει εργαλεία του C.A.T. Therapy- O συνεργατικός χαρακτήρας του C.A.T. Therapy

(επιμέλεια: Χουτοχρήστος Βαλάντης – ψυχολόγος)



Τα συγκεκριμένα παραδείγματα έχουν αντληθεί μέσα από την προσωπική- και υπό εποπτεία- παρακολούθηση μιας σειράς συνεδριών μιας ομάδας κακοποιημένων γυναικών που συντονίστηκαν από θεραπευτές του ΙΓΑΨ (http://www.cognitiveanalytic.gr/), του κέντρου που παρέχει εκπαίδευση στο μοντέλο της Γνωσιακής Αναλυτικής θεραπείας στην Ελλάδα. Υπήρχε καθολική συμφωνία από τα μέλη της ομάδας για την ερευνητική αξιοποίηση των συνεδριών.


1- Σε μια συνεδρία είχε αναδυθεί στην ομάδα το ζήτημα του πένθους και της ανάγκης να αντιμετωπίζεται υγιώς, όταν εμφανίζεται στις ζωές μας.
Μια κυρία δήλωσε, σε ένα σημείο ανατροφοδότησης, ότι αρνείται κάθετα τόσα χρόνια να πενθήσει τον γιό της που τον έχει χάσει. Σε ανατροφοδότηση, ένα άλλο μέλος με διαγνωσμένη οριακή διαταραχή προσωπικότητας φάνηκε να αρνείται να μιλήσει για θέματα υγείας- ‘της είναι κάτι ιδιαίτερα αποκρουστικό και ενοχλητικό’. Φαίνεται ότι μάλλον ταυτίστηκε προβολικά με την πρώτη . Η προβολική ταύτιση εκφράστηκε μέσα από παθητικό θυμό και παθητικοεπιθετικότητα, μέσα από την άρνησή της να ανατροφοδοτήσει και την σιωπή της.
Πολλά άλλα μέλη προχώρησαν σε ‘θεραπευτική επίθεση’ προς τις δυο κυρίες, υποστηρίζοντας ότι ζητήματα πένθους καλό είναι να τα αντιμετωπίζουμε με την κατάλληλη βοήθεια και θεραπευτική καθοδήγηση χωρίς να στρουθοκαμηλίζουμε. Τα μέλη της ομάδας, λοιπόν, φάνηκε να ταυτίστηκαν προβολικά μεταξύ τους δομώντας έτσι μια υποομάδα.
Έχουμε ,λοιπόν, δύο υποομάδες στο εσωτερικό της ευρύτερης ομάδας- οι δύο κυρίες με την άρνηση και τα μέλη που επιτίθενται θεραπευτικά- με δύο ζεύγη υπο- ομαδικών ανταποδοτικών ρόλων να τις συνοδεύουν : ‘φροντιστές (μέλη)- φροντιζόμενοι (οι δυο κυρίες).

2- Αναφορικά με ένα άλλο παράδειγμα, μια ασθενής με οριακή διαταραχή προσωπικότητας σε συνύπαρξη εξαρτητικών στοιχείων και κρίσεων πανικού πανικοβάλλεται σε μια συνεδρία που θέμα έχει τα προβλήματα υγείας. Μια άλλη ασθενής προσπαθεί να την καθησυχάσει και αποκτά απέναντί της έναν παρηγορητικό ρόλο. Η συγκεκριμένη ασθενής έχει αυτό το διάστημα άγχος με την κόρη της που κάνει κάποιες εξετάσεις για να διερευνήσει κάποιο θέμα της υγείας της. Φαίνεται λοιπόν ότι γεννιέται ανάμεσα στις δύο, στο πλαίσιο της ομάδας, ένα γονεϊκό μεταβιβαστικό φαινόμενο που βασίζεται στην ανάγκη φροντίδας και υποστήριξης της ‘αβοήθητης’ ασθενούς . Τα μισά σχεδόν μέλη ταυτίστηκαν προβολικά με την μια ασθενή και τα άλλα μισά με την άλλη.
Έτσι, λοιπόν, στη περίπτωση αυτή έχουμε δύο υποομάδες με ζεύγη ανταποδοτικών ρόλων ‘πανικοβαλλόμενα παιδιά –ψύχραιμοι γονείς’.

3- Σε μια άλλη ομαδική συνεδρία, μια ασθενής ανακαλύπτει ότι είναι προσκολλημένη στο παρελθόν και ότι στις διαπροσωπικές της σχέσεις αυτό μεταφράζεται με ένα ρόλο ‘παιδιού’ που υιοθετεί, κάτι που της προκαλεί θυμό, ο οποίος εκφράζεται προς την ομάδα. Ως προς το θέμα αυτό, μια ασθενής με διαγνωσμένη οριακή διαταραχή προσωπικότητας ταυτίζεται προβολικά μαζί της. Η προβολική της ταύτιση βρίσκει διέξοδο και έκφραση σε παθητικοεπιθετικό θυμό προς ολόκληρη την ομάδα και τους θεραπευτές. Η οριακή ασθενής σιωπά, δεν ανατροφοδοτεί τα μέλη της ομάδας, ενώ συγχρόνως εκδραματίζει.
Έχουμε, λοιπόν, δύο υποομάδες με τις δυο ασθενείς σε ανταποδοτικό ρόλο ‘επικρινόμενου’ ή ‘έχοντος ανάγκη φροντίδα-παιδί’ και την υπόλοιπη ομάδα σε ρόλο ‘επικριτή’ ή ‘ιδανικού γονέα’.

4- Το τελευταίο παράδειγμα αφορά μια ασθενή της ομάδας που είχε στο παρελθόν μια περιπέτεια με καρκίνο στη μήτρα. Μια ασθενής- κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας που αναδύεται το ζήτημα- ταυτίζεται προβολικά μαζί της καθώς είχε περάσει και η ίδια μια παρόμοια ιστορία. Η προβολική ταύτιση βρίσκει διέξοδο στην έκφραση συμπόνιας προς την ασθενή. Μια άλλη ασθενής ταυτίζεται και αυτή προβολικά με τις δύο πρώτες, καθώς την απασχολεί ένα περίεργο λίπωμα που έχει στο σώμα της. Η ταύτιση εκφράζεται μέσα από άγχος και εκδραμάτιση αυτού. Μια άλλη ασθενής μεταβιβάζει αδερφικά προς τις τρεις ασθενείς καθώς η αδερφή της έχει καρκίνο. Σχεδόν αυτόματα υιοθετεί ρόλο ‘φροντιστή’. Μαζί με την τελευταία, υπό την ενεργοποίηση ισχυρού δυναμικού της ομάδας, ταυτίζονται προβολικά πολλά άλλα μέλη.
Έτσι, έχουμε δύο υποομάδες με την μια υποομάδα (οι τρεις πρώτες ασθενείς) να υιοθετεί ανταποδοτικό ρόλο ‘πάσχοντος-χρήζοντος βοήθεια’ και την άλλη ρόλο ‘φροντιστή-παρηγορητή’.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου