Σεμινάρια-Θέατρο των Αλλαγών (πηγή: www.toc.gr)

Επισκεπτόμενος κανείς το σχετικό site, παρατηρεί ότι στο Θέατρο των Αλλαγών μπορεί να παρακολουθήσει σεμινάρια που έχουν -συν τοις άλλοις- και ψυχοθεραπευτικό χαρακτήρα. Συγχρόνως, φαίνεται να αποτελεί ένα αξιόλογο μέσο εκπαίδευσης επαγγελματιών που εργάζονται με παιδιά (ψυχολόγοι,εκπαιδευτικοί,παιδαγωγοί) καθώς υλοποίούνται σεμινάρια όπως 'κουκλοθέατρο','μαριονέττα','παραμύθι και αφήγηση','θεατρικό παιχνίδι','αυτοσχεδιασμός' κ.α. Αξίζει κανείς να επισκεφτεί το site http://www.toc.gr/

Playback Theatre (πηγή: www.playbacknet.org)

Playback Theatre is created through a unique collaboration between performers and audience. Someone tells a story or moment from their life, chooses actors to play the different roles, then watches as their story is immediately recreated and given artistic shape and coherence.

Playback Theatre creates a ritual space where any story - however ordinary, extraordinary, hidden or difficult - might be told, and immediately made into theatre. And where each person's uniqueness is honoured and affirmed while at the same time building and strengthening our connections to each other as a community of people.

The original Playback Theatre Company came together in 1975, with Jonathan Fox as its director. This was in the mid-Hudson valley of upstate New York and part of the experimental theatre explorations of the 1970s - looking for ways of reaching out to its audience, bringing theatre closer to everyday reality, and breaking away from the tradition of scripted theatre. Since then Playback Theatre has spread across the world with companies and practitioners in over 30 countries. It thrives in a variety of settings, existing as community theatre gatherings as well as a professional service to both the business and social sector.

Influences •Community ritual & theatre: Jonathan Fox had lived in Nepal and experienced these deeply embedded into the rhythms of everyday life.
•Oral tradition of storytelling: where people gather together to hear and share the old stories - the world of myths and legends and folktales.
•Psychodrama: while there are differences in form and practice, there are many shared values in Playback Theatre and psychodrama. For example:
•spontaneity and the release of creative energy
•inclusiveness - every individual has a place in the collective.
Artistic additions
Each company may have some additional features, for example: a cloth 'tree' at the upstage right corner - a selection of coloured cloth draped over a rail or ladder which can be used in the action.Or upstage there may be a simple curtain on a rail to create a hidden area for the actors to use in the action. These are optional extras.

Rhythm of a performance
There is no script, but there is a rhythm and sequence to a Playback Theatre performance. The Conductor is the host and facilitator of the process. After a period of introductions and warming up, someone will volunteer to tell a story. It could be a short moment, or about a longer event. They may be past, present or future stories. They could be about a very special time or about something that happens everyday. In the course of a performance 3, 4 or 5, maybe more, people will come forward to tell a story in this way. Towards the end of a performance, the conductor may invite reflections on the process, and the team will create some sort of closure appropriate for the event.

Threads of Meaning
Sometimes a Playback performance may begin with an explicit theme, and the stories are offered following this thread. Sometimes there is no theme to begin with, and the underlying concerns and interests of the community will reveal themselves through the deeper patterning of the stories. This is not always obvious, and a skilful conductor may be able to bring this to consciousness at the end of the performance.

Sequence of story
The heart of the playback performance is in the sharing of stories. When someone volunteers to tell, this person, called the Teller, will cross from the audience area to the Teller's chair. The story is told from this place with the support of the Conductor.

•During the interview, the Teller chooses actors to play roles in the story. As the actors are chosen, they stand. When the story is told, the Conductor will say 'Lets watch'.
•The performers take this as their cue to set up for the beginning of the enactment. There may be music to set an atmosphere and mood, the actors may use their boxes or chairs to define the space.
•During the enactment, the actors and musician will spontaneously improvise a re-enactment of the story, and this may happen in different artistic forms, aiming to present and capture the essence and heart of the story. At the end of the enactment, the actors look to the Teller as an act of acknowledgement.
•Then there is a closure with the Teller - an opportunity to say something more if they feel moved to. Sometimes nothing more need be said or perhaps a few words, sometimes the Teller is offered a chance for a correction or a transformation of the scene. And the actors will replay it accordingly. The conductor thanks the Teller who returns to their seat. And then another person is invited to tell the next story, and so on.
The simple rules of this sequence form part of the ritual that is an essential aspect of Playback Theatre.

Ritual
The ritualistic aspect of Playback Theatre provides an important container for the whole experience. The ritual creates a framework, a definition for the process, within which the unpredictable and the miraculous can manifest. When the ritual is held well by the conductor and the performers, there is a subconscious sense of safety amongst the audience. And in this atmosphere, the most profound as well as the most mundane of personal stories will feel welcomed and honoured.

Art
Whether performed as a naturalistic scene, or through abstract movement or sound, or as a dance, or with puppets and song (or a combination of these forms), when the heart of the story is captured with a high level of artistry, there can be profound impact and another level of transformation and healing. When this is witnessed as a spontaneous ensemble creation, it offers a deeper experience of our humanity and collective potential.

Social Interaction
Alongside the fundamental principles of Ritual and Art, Playback Theatre gives attention to social interaction. The ritual and artistic response is only meaningful when there is a good awareness of the whole group experience. This theatre form is in direct service to healing relationship, communication and understanding between people. This is an underlying value, so the conductor interacts directly with the audience with respect and human warmth, and is sensitive to the larger social context of the Playback event. By listening to personal stories we feel and weave the deeper web of our story as a community of people and thus tap into the collective and universal experience. Social change and transformation begins here, as we make space for the stories of the community, through individual voices, and are affected by them.

The Playback Actor
Authenticity in the spontaneous moment underlies Playback Theatre practice. The notion of the 'citizen actor' is very much part of the Playback world - that anyone has the natural capacity to perform Playback Theatre in a satisfying way. Playback Theatre challenges the actors to listen, allow intuition and inspiration to arise, trust and support each other, and to call upon their innate personal wisdom and experience. So in Playback Theatre training, in addition to theatre skills, there is a need to develop greater personal awareness, and self-understanding. Playback performers come from many different backgrounds - social workers, administrators, educators. Some are professional actors, many are creative artists, trainers and therapists.

The Playback Company
The norm is for a group to practice together, perhaps one evening a week, for a period of time, before performing openly. Many groups make a commitment to performing regularly, monthly or bimonthly, for their community in a public venue. When a group becomes more skilful, they will offer performances for special commissions. It is an interesting phenomenon that members of Playback companies tend to stay in a company for many years often for little or no remuneration for their time or service. Somehow the values and work of Playback Theatre - the orientation of theatre in direct service to the community - gives more than sufficient reward to the members of a company. And the investment of shared experience over a period of time creates an artistry that can be extraordinary.

The diversity of contexts and audiences
The flexibility of the Playback form permits a high degree of sensitivity to the needs of specific groups. Here are a few examples.

1.Social change & action: A group in the Northern Territories of Australia performed to Aboriginal communities as part of a programme to enhance self-esteem and recovery from substance abuse. Playback has been used in hearing from both sides on the Palestinian/Israeli issue. In Argentina, playback helped reconstruct collective memory of their social/political history.
2.Corporate contexts: An audience of Swiss engineers and accountants shared stories through Playback Theatre about organisational re-structuring; an audience of Post Office workers in Washington DC were facing redundancy.
3.In education: In Alaska, schoolchildren used Playback Theatre to deal with their grief over the death of a fellow student. Hong Kong teenagers perform playback as part of their community service programme.
4.In therapy: Playback Theatre is also used as an additional tool for psychotherapists in their group work. In Chicago, a group of schizophrenics, outpatients at a psychiatric unit, met regularly to do Playback Theatre for each other, and told stories of coping with everyday life.
5.Community events: In Sydney, Playback Theatre was part of a wedding celebration. In London, it was performed at a Remembrance Evening. In Japan, a Playback group performed for mentally handicapped people and their friends and family every month.
6.Public performances: Playback Theatre is performed to the general public at theatres and art centres all over the world. It has been said that Playback is a theatre of neighbours. You may have come into the theatre as a stranger, but almost certainly by the end of the evening, you will feel a sense of aliveness and ease in talking to the people around you.
Grounding the Transpersonal
You could say that Playback Theatre is a form of healing, even sacred, theatre which creates an opportunity for the divine to enter in to an experience shared by a gathering of people. However one conceives this, it is nevertheless grounded in everyday life and stories, where the spontaneous enactment of personal experience builds connection between people by honouring the dignity, drama and universality of their stories.

Κατάθλιψη σε Παιδιά και Εφήβους



Τι είναι η κατάθλιψη;

Η κατάθλιψη είναι ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών και των εφήβων. Το βασικό χαρακτηριστικό της κατάθλιψης είναι το επίμονο και διαρκές συναίσθημα θλίψης, η ευερεθιστότητα και η απουσία ενδιαφέροντος ή ικανοποίησης από οποιαδήποτε δραστηριότητα. Τα συμπτώματα αυτά συνοδεύονται από μια σειρά άλλων συμπτωμάτων που επηρεάζουν την όρεξη, τον ύπνο, τα επίπεδα δραστηριότητας και συγκέντρωσης, την αυτοπεποίθηση του ατόμου και την εικόνα του για τον εαυτό του.

Η κλινική κατάθλιψη είναι πολύ διαφορετική από το αίσθημα κακής διάθεσης ή από τα αισθήματα λύπης ή πένθους που συνήθως συνοδεύουν την απώλεια κάποιου αγαπημένου προσώπου. Η κατάθλιψη δεν οφείλεται σε προσωπική αδυναμία του ατόμου ούτε σε χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του. Πρόκειται για μια ψυχική ασθένεια που επηρεάζει όλο το σώμα και έχει αντίκτυπο στον τρόπο που έναν άτομο αισθάνεται, σκέφτεται και συμπεριφέρεται.

Τα παιδιά και οι έφηβοι με κατάθλιψη είναι συνήθως θλιμμένα, ενώ σε γενικές γραμμές βιώνουν την ασθένεια με παρόμοιο τρόπο με τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Η κατάθλιψη που δεν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα τη σχολική αποτυχία, την κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, αλλά και την αυτοκτονία.

Συμπτώματα
θλίψη και απελπισία (τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας και για αρκετές ώρες της ημέρας το παιδί κλαίει και είναι θλιμμένο)
απομάκρυνση από φίλους και από δραστηριότητες από τις οποίες το παιδί αντλούσε χαρά και ικανοποίηση στο παρελθόν (το παιδί δεν επισκέπτεται πια τους φίλους του, ή δεν κάνει καθόλου φίλους και περνά τον περισσότερο χρόνο του μόνο, ενώ δραστηριότητες που το ευχαριστούσαν στο παρελθόν δεν έχουν πλέον ενδιαφέρον για το παιδί)
αυξημένος εκνευρισμός και ευερεθιστότητα (ακόμα και οι πιο μικρές δυσκολίες φέρνουν εκνευρισμό και θυμό που το παιδί δεν μπορεί να διαχειριστεί)
πολλές απουσίες από το σχολείο και σημαντική μείωση στη σχολική επίδοση (το παιδί χάνει πολλά μαθήματα και η επίδοσή του στα μαθήματα μειώνεται σε σημαντικό βαθμό)
αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες (αύξηση ή ελάττωση της όρεξης)
προβλήματα στον ύπνο (το παιδί μπορεί να ξυπνά πολλές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας ή να μην μπορεί να ξυπνήσει το πρωί)
αναποφασιστικότητα, έλλειψη συγκέντρωσης (παιδιά που ήταν καλά οργανωμένα στο παρελθόν φαίνεται να ξεχνούν, να μην μπορούν οργανώσουν το χρόνο και τις δραστηριότητές τους ή να συγκεντρωθούν σε ό,τι κάνουν)
υπερβολικά συναισθήματα ενοχής και ανικανότητας, απουσία ενθουσιασμού ή κινήτρου και χαμηλή αυτοεκτίμηση (φράσεις όπως «Είμαι χαζός» ή «Εγώ φταίω για όλα» είναι συχνές στο καταθλιπτικό παιδί)
συχνά παράπονα για κεφαλαλγίες και πόνους στο στομάχι (τα συμπτώματα αυτά συνήθως απορρέουν από την αλλαγή των διατροφικών συνηθειών)
χαμηλή ενεργητικότητα και χρόνια κόπωση
κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών
επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας. (Αρκετές φορές ένα παιδί που είναι θυμωμένο μπορεί να πει τη φράση «Μακάρι να πέθαινα». Η αυτοκτονία όμως είναι μια πραγματικότητα ακόμη και για τα παιδιά. Όταν μια τέτοια φράση προέρχεται από τα χείλη ενός παιδιού με κατάθλιψη, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψιν).


Στοιχεία για την κατάθλιψη σε παιδιά και εφήβους

Περίπου 2-3% των παιδιών μπορεί να εμφανίσουν κατάθλιψη
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της κατάθλιψης στα παιδιά και τους εφήβους είναι το ίδιο αποτελεσματική με την αντιμετώπιση της κατάθλιψης στους ενήλικες
Η κατάθλιψη κατά ένα μεγάλο ποσοστό είναι κληρονομική, αν και τα βιώματα του κάθε παιδιού μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο.
Όσο μικρότερο είναι το παιδί κατά την έναρξη της νόσου, τόσο πιο δύσκολη είναι η πρόγνωση.

Παράγοντες κινδύνου

Τα παιδιά που βρίσκονται σε κατάσταση έντονου στρες, που έχουν βιώσει μια σημαντική απώλεια, έχουν μαθησιακές δυσκολίες ή προβλήματα συμπεριφοράς έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλίψη.
Η εφηβεία είναι ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου για τα κορίτσια σε σύγκριση με τα αγόρια.
Τα παιδιά που εμφανίζουν κλινική κατάθλιψη, συνήθως προέρχονται από οικογένειες με ιστορικό κατάθλιψης.

Επιπτώσεις

Τα παιδιά που έχουν περάσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο είναι πολύ πιθανό στα επόμενα πέντε χρόνια να εμφανίσουν ένα δεύτερο επεισόδιο.
Η κατάθλιψη στην παιδική ηλικία μπορεί να προοιωνίζει σοβαρότερες καταστάσεις κατά την ενήλικη ζωή.
Η κατάθλιψη σε παιδιά και εφήβους είναι συνδεδεμένη με τον αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονίας.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Αν οι γονείς ή άλλα ενήλικα πρόσωπα στη ζωή του παιδιού ή του εφήβου υποψιάζονται την ύπαρξη κατάθλιψης, θα πρέπει να αναζητήσουν εξειδικευμένη βοήθεια. Η κατάθλιψη θεραπεύεται. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της κατάθλιψης στα παιδιά είναι πολύ σημαντική. Η διάγνωση γίνεται μέσα από την εκτίμηση του παιδιού και της οικογένειάς του και με τη βοήθεια ψυχολογικών tests. Γενικότερα, η συνεργασία της οικογένειας και του σχολικού περιβάλλοντος είναι απαραίτητη και αναγκαία για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης στο παιδί.

Πολλές φορές, το παιδί εκφράζει με την κατάθλιψη το πρόβλημα που υπάρχει στην οικογένεια, στο ζευγάρι των γονιών ή στα αδέλφια του. Είναι, επομένως πολύ σημαντική η διαγνωστική εκτίμηση όλης της οικογένειας- εάν αυτό είναι εφικτό- ή η συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών για τις συνθήκες, τις σχέσεις και τη δυναμική της οικογένειας. Συχνά, η αναζήτηση βοήθειας και η ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση του ζευγαριού των γονιών έχει τη δύναμη να θεραπεύει την κατάθλιψη του παιδιού. Η αλλαγή των στάσεων, των αντιλήψεων και των συμπεριφορών μέσα στην οικογένεια μέσω οικογενειακών συναντήσεων με ειδικούς ψυχοθεραπευτές (θεραπεία οικογένειας) είναι καθοριστικής σημασίας.

Η ατομική ψυχοθεραπεία του παιδιού μπορεί να έχει επίσης καλά αποτελέσματα. Καινούργιες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις όπως η παιγνιοθεραπεία (play therapy) μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να επεξεργαστεί τα καταθλιπτικά συναισθήματα μέσα από το παιχνίδι. Φαρμακευτική αγωγή δίνεται σπάνια στα παιδιά σε πολύ σοβαρές μορφές κατάθλιψης που συνήθως συνυπάρχουν με οργανικά αίτια (άλλες ασθένειες).

Συνειδητοποίηση (Χόρχε Μπουκάϊ-ψυχοθεραπευτής)

Αυτή η ιστορία είναι εμπνευσμένη από ένα ποίημα ενός μοναχού από το Θιβέτ, του Ριμποτσέ, που εγώ το ξαναέγραψα σύμφωνα με το δικό μου τρόπο αφήγησης, για να τονίσω κάποια παραπανίσια χαρακτηριστικά που έχουμε εμείς οι άνθρωποι. (Χόρχε Μπουκάι)

Σηκώνομαι το πρωί.Βγαίνω από το σπίτι μου.Υπάρχει μια τρύπα στο πεζοδρόμιο.Δεν τη βλέπωκαι πέφτω μέσα.

Την επόμενη μέρα βγαίνω από το σπίτι μου,ξεχνάω ότι υπάρχει μια τρύπα στο πεζοδρόμιο και ξαναπέφτω μέσα.

Την τρίτη μέρα βγαίνω απ΄ το σπίτι μου προσπαθώντας να θυμηθώ ότι υπάρχει μια τρύπα στο πεζοδρόμιο.Ωστόσο,δεν το θυμάμαι και πέφτω μέσα.

Την τέταρτη μέρα βγαίνω απ΄ το σπίτι μου προσπαθώντας να θυμηθώ την τρύπα στο πεζοδρόμιο.Τη θυμάμαι και,παρόλα αυτά,δεν τη βλέπω και πέφτω μέσα.

Την πέμπτη μέρα βγαίνω απ΄ το σπίτι μου.Θυμάμαι ότι πρέπει να έχω στο νου μου την τρύπα στο πεζοδρόμιο και περπατάω κοιτάζοντας κάτω.Την βλέπω και,παρόλο που τη βλέπω,πέφτω μέσα.

Την έκτη μέρα βγαίνω απ΄ το σπίτι μου.Θυμάμαι την τρύπα στο πεζοδρόμιο.Πηγαίνω ψάχνοντάς την με τα μάτια μου.Την βλέπω,προσπαθώ να πηδήξω από πάνω,αλλά πέφτω μέσα.

Την έβδομη μέρα βγαίνω απ΄ το σπίτι μου.Βλέπω την τρύπα.Παίρνω φόρα,πηδάω,φτάνω με την άκρη των ποδιών μου ως την άλλη μεριά,αλλά όχι αρκετά μακριά και πέφτω μέσα.

Την όγδοη μέρα,βγαίνω απ΄ το σπίτ ι μου,βλέπω την τρύπα,παίρνω φόρα,πηδάω,φτάνω στην άλλη άκρη!Αισθάνομαι τόσο υπερήφανος που τα κατάφερα που χοροπηδάω από τη χαρά μου…Και, έτσι όπως χοροπηδάω,ξαναπέφτω μέσα.

Την ένατη μερα,βγαίνω απ΄ το σπίτι μου,βλέπω την τρύπα,παίρνω φόρα,πηδάω και συνεχίζω το δρόμο μου.

Τη δέκατη μέρα,σήμερα μόλις,συνειδητοποιώ ότι είναι πιο βολικό να περπατάω…στο απέναντι πεζοδρόμιο.

Απόσπασμα απο ''Ο αλυσοδεμένος Ελέφαντας'' του Horhe Bukai, ψυχοθεραπευτή

«"Δεν μπορώ" του είπα. "Δεν μπορώ!""Σίγουρα;" με ρώτησε αυτός."Ναι. Πολύ θα ήθελα να να μπορούσα να σταθώ μπροστά της και να της πω τι νιώθω... Ξέρω, όμως, ότι δεν μπορώ!!!"Ο Χόρχε κάθισε σαν το Βούδα πάνω σ΄ εκείνες τις φριχτές μπλε πολυθρόνες του γραφείου του. Χαμογέλασε, με κοίταξε στα στα μάτια και, χαμηλώνοντας τη φωνή όπως έκανε κάθε φορά που ήθελε να τον ακούσουν προσεκτικά, μου είπε: "Να σου πω μια μια ιστορία...". Και χωρίς να περιμένει να συμφωνήσω, ο Χόρχε άρχισε να αφηγείται:Όταν ήμουν μικρός μου άρεσε πολύ το τσίρκο, και στο τσίρκο μου άρεσαν πιο πολύ τα ζώα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση ο ελέφαντας που, όπως έμαθα αργότερα, είναι το αγαπημένο ζώο όλων των παιδιών. Στην παράσταση, το θεόρατο ζώο έκανε επίδειξη του τεράστιου βάρους του, του όγκου και της δύναμής του... Όμως, μετά την παράσταση και λίγο προτού επιστρέψει στη σκηνή, ο ελέφαντας στεκόταν δεμένος συνεχώς σ’ ένα μικρό ξύλο μπηγμένο στο έδαφος. Μια αλυσίδα κρατούσε φυλακισμένα τα πόδια του. Ωστόσο, το ξύλο ήταν αληθινά μικροσκοπικό κι έμπαινε σε ελάχιστο βάθος μέσα στο έδαφος. Μολονότι η αλυσίδα ήταν χοντρή και ισχυρή, μου φαινόταν ολοφάνερο ότι ένα ζώο που μπορούσε να ξεριζώνει δέντρα με τη δύναμη του, θα μπορούσε εύκολα να λυθεί και να φύγει. Το θεωρούσα αληθινό μυστήριο. Μα τι τον κρατάει; Γιατί δεν το σκάει;Όταν ήμουν πέντε ή έξι ετών πίστευα ακόμα στη σοφία των μεγάλων. Ρώτησα τότε κάποιον δάσκαλο,τον πατέρα μου ή ένα θείο μου, για το μυστήριο του ελέφαντα. Κάποιος μου εξήγησε ότι ο ελέφαντας είναι δαμασμένος. Έκανα τότε την προφανή ερώτηση: "Κι αφού είναι δαμασμένος, γιατί τον αλυσοδένουν;" Δε θυμάμαι να πήρα κάποια ικανοποιητική απάντηση. Με τον καιρό, ξέχασα το μυστήριο του ελέφαντα με το παλούκι, και το θυμόμουν μόνο όταν βρισκόμουν με κάποιους που είχαν αναρωτηθεί κάποτε πάνω στο ίδιο θέμα. Πριν από μερικά χρόνια ανακάλυψα - ευτυχώς για μένα - ότι κάποιος είχε αρκετή σοφία ώστε ν΄ ανακαλύψει την απάντηση. Ο ελέφαντας του τσίρκου δεν το σκάει γιατί τον έδεναν σ’ ένα παρόμοιο παλούκι από τότε που ήταν πολύ, πολύ μικρός.Έκλεισα τα μάτια και φαντάστηκα τον νεογέννητο ανυπεράσπιστο ελέφαντα δεμένο στο παλούκι. Είμαι βέβαιος ότι τότε το ελεφαντάκι είχε σπρώξει, τραβήξει και ιδρώσει πασχίζοντας να λευτερωθεί. Μα, παρόλες τις προσπάθειές του, δεν τα είχε καταφέρει, γιατί το παλούκι ήταν πολύ γερό για τις δυνάμεις του. Φαντάστηκα ότι θα κοιμόταν εξαντλημένο και την επόμενη μέρα θα προσπαθούσε ξανά, και τη μεθεπόμενη το ίδιο... Ώσπου μια μέρα, μια φρικτή μέρα για την ιστορία του, το ζώο θα παραδεχόταν την αδυναμία του και θα υποτασσόταν στη μοίρα του. Αυτός ο πανίσχυρος και θεόρατος ελέφαντας που βλέπουμε στο τσίρκο δεν το σκάει γιατί νομίζει ότι δεν μπορεί, ο δυστυχής. Η ανάμνηση της αδυναμίας που ένιωσε λίγο μετά τη γέννησή του είναι χαραγμένη στη μνήμη του. Και το χειρότερο είναι ότι ποτέ δεν αμφισβήτησε σοβαρά αυτή την ανάμνηση. Ποτέ μα ποτέ δεν ξαναπροσπάθησε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του..."Έτσι είναι, Ντεμιάν. Όλοι είμαστε λίγο - πολύ σαν τον ελέφαντα του τσίρκου. Περιδιαβαίνουμε τον κόσμο δεμένοι σε εκατοντάδες παλούκια που μας στερούν την ελευθερία. Ζούμε πιστεύοντας ότι "δεν μπορούμε" να κάνουμε ένα σωρό πράγματα , απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό, όταν είμαστε μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα καταφέραμε. Πάθαμε τότε το ίδιο με τον ελέφαντα. Χαράξαμε στη μνήμη μας αυτό το μήνυμα: "Δεν μπορώ, δεν μπορώ και ποτέ δε θα μπορέσω."Ο Χόρχε έκανε μια μεγάλη παύση. Ύστερα πλησίασε, κάθισε στο πάτωμα μπροστά μου και συνέχισε: "Αυτό σου συμβαίνει, Ντέμι. Ζεις μέσα στα όρια της ανάμνησης ενός Ντεμιάν που δεν υπάρχει πια, εκείνου που δεν τα κατάφερε. O μοναδικός τρόπος να μάθεις εάν μπορείς, είναι να προσπαθήσεις πάλι με όλη σου την ψυχή... Με όλη σου την ψυχή!»

CAT and Eating Disorders

CAT, or cognitive analytic therapy eating disorders treatment, was first developed by Dr. Anthony Ryle in the United Kingdom. It is based on ideas from other, classic therapies, including psychoanalytic therapy. With a focus on identifying negative thought patterns, this treatment may be able to help clients understand specific psychological components of their eating disorders by considering past experiences and events. After taking part in several CAT treatment sessions, clients may be able to answer for themselves:

Why do I have disordered eating patterns?

When did I first develop negative feelings toward food and/or eating?

What events in my past contributed to my poor self-image?

Additionally, cognitive analytic therapy eating disorders therapists will help the client identify his or her strengths so that they can be used to improve daily coping strategies.
For example, a client with binge-eating disorder may realize that when she was a child, she was rewarded for good behavior with food, over and over again. Over time, she came to equate food with reward, which led to bingeing episodes. In therapy sessions, her therapist will help her realize that there are positive, non-food “rewards” she can give herself, such as cultivating a new hobby or scheduling time with a good friend.

Ομάδα σε άξονα ''Ανταποδοτικών Ρόλων''

Οι Ανταποδοτικοί Ρόλοι (Cognitive Analytic Therapy) αναδύονται και διατηρούνται μέσα απο ισχυρά ζεύγη. Ένας δικός μας Ανταποδοτικός Ρόλος π.χ. ''θυμωμένος φροντιζόμενος'' έρχευται να ενεργοποιήσει έναν Ρόλο κάποιου άλλου (ίσως φίλου ή συντρόφου) π.χ. ''ανεπαρκής φροντιστής''. Τις περισσότερες φορές αυτά τα ζεύγη μπορεί να αντιπροσωπεύονται απο κομμάτια του ίδιου μας του εαυτού -και μέσα απο αμυντικές διαδικασίες -να προβάλλονται στη συμπεριφορά και προσωπικότητα του Άλλου. Έτσι, μπορούμε να εξηγήσουμε ίσως κάποιες φορές γιατι λειτουργούμε ως ''μαγνήτης'' συγκεκριμένων τύπων ανθρώπων .Υπάρχουν, φαινομενικά, αρκετά οφέλη μέσα απο την αναπαραγωγή των ζευγαριών των Ανταποδοτικών Ρόλων...μέχρι να διαφανούν τα ασυνείδητα κίνητρα ''αυτοσαμποτάζ''.
Η ομάδα δίνει την ευκαιρία για μεταφορά των ισχυρών Ανταποδοτικών Ρόλων σε ένα ασφαλές πεδίο, όπου τα άτομα μπορούν να ενεργοποιήσουν τους Ρόλους τους,να αλληλεπιδράσουν, να λάβουν ανατροφοδοτήσεις (''feedback'') για αυτούς, να πειραματιστούν σε νέους εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας.
Η συνειδητοποίηση και η γνωριμία με τους Ανταποδοτικούς μας Ρόλους μέσα απο την in vivo αλληλεπίδρασή μας με άλλα άτομα έρχεται να λύσει γρίφους και να οδηγήσει αργά ή γρήγορα σε αλλαγές που εμείς επιθυμούμε και ενεργοποιούμε.

Cognitive Analytic Therapy (Γνωσιακή Αναλυτική θεραπεία)

(πηγή: www.acat.me.uk)

Introducing CAT

Cognitive Analytic Therapy involves a therapist and a client working together to look at what has hindered changes in the past, in order to understand better how to move forward in the present. Questions like 'Why do I always end up feeling like this?' become more answerable.

Who is it for?

CAT is safe and user friendly, being widely applicable within a variety of settings, and across a range of disorders and difficulties - such as depression, anxiety, personal and relationship problems.

Why now?
People often wish they could change things to make life more manageable, but don't know where to start. Unhappiness, depression or anxiety can make them feel less capable of finding a way out of their difficulties. Help is needed.

How does it work?
CAT focuses its attention on discovering how problems have evolved and how the procedures devised to cope with them may be ineffective. It is designed to enable clients to gain an understanding of how the difficulties they experience may be made worse by their habitual coping mechanisms. Problems are understood in the light of clients' personal histories and life experiences. The focus is on recognising how these coping procedures originated and how they can be adapted and improved. Then, mobilising the clients' own strengths and resources, plans are developed to bring about change.
The work is active and shared. Diagrams and written outlines are worked out together to help recognise, challenge and revise old patterns that do not work well. Agreed insights are noted in documents, which become tools for use within, outside and beyond the duration of therapy.
In this way, clients gain skills to help them manage their lives more successfully and to continue using after therapy ends.

Practically Speaking
Cognitive Analytic Therapy...

is time-limited: therapy ranges from four to twenty four sessions, typically sixteen. It is designed as a brief intervention, but can also work for longer treatments.
works with individuals, but can also be used effectively with couples and groups.

is cognitive in that it makes full use of clients' capacity to observe and think about themselves, their assumptions, their feelings and their behaviour.

is analytic in that unacknowledged, unconscious factors are explored and worked with, and their impact is recognised. In addition, the therapist-client relationship is understood and used.

is integrated in that a cohesive body of theory has been developed with a unique understanding of personality and development. It emphasises the interplay between mental processes, feelings, actions and consequences.

is open to and already subject to research and evaluation.

is an effective way of developing self-awareness and personal development.
recruits and extends clients' capacity for self-help, and develops with them specific tools for understanding and changing their unhelpful coping procedures.

Theoretical Overview of the CAT approach

Cognitive Analytic Therapy aims to understand and ameliorate chronic and self limiting patterns of emotional expression/inhibition and tries, among other things, to find the main emotional patterns of relating to self and others and their connection to the client's presenting problem or apparent distress.
It looks for the bigger picture of the client's psychological world and explains it in clear, user friendly ways, which in many cases allows the person to feel less trapped, more able to care for themselves and do their own psychological self-help homework outside the session. At the heart of the bigger picture is an understanding of the importance of sympathetically identifying reciprocal emotional roles which are exacerbated or perpetuated by a variety of long established and emotionally driven coping procedures for the client. These coping procedures are maintained because despite their contribution to distress, they were once effective solutions (albeit maladaptive) in providing relief from damaging childhood and adolescent experience. These emotional roles are also prone to be enacted in the therapeutic relationship with the therapist and it is the non-collusion with and working through of these re-enactments which is at the heart of effective therapy.
CAT is most often offered in a predetermined package of usually 16 sessions.
Such an approach offers the possibility of a relatively brief intervention without losing depth of psychological engagement and insight with the client and his or her concerns. In that it also uses a more explicitly educative approach to the helping relationship than many other psychotherapeutic models, it gives the client a better chance of understanding and collaborating with the purposes and methods of helping with his or her problems. CAT offers a corrective emotional and cognitive experience through which the person takes away a stronger sense of his or her own agency in patterns of self-harm or self care.
CAT is proposed as a safe and accessible intervention for a wide variety of presenting and underlying psychological and mental health problems (Ryle, 1990). CAT in particular has been used to work with groups with hard to help problems such as eating disorders and personality disorders.

The three Rs of CAT

The three Rs of therapy are reformulation, recognition and revision, through which the client increasingly internalises both the person of the therapist and the conceptual tools used.
The reformulation is jointly arrived at by client and therapist and it is recorded in written and diagrammatic form.
It has both a narrative component, re-telling the patient's history and a descriptive one, describing current damaging procedures.
This reformulation is used throughout therapy as a basis for patient homework aimed at speedy recognition and also as a guide to, and description of, transference-countertransference interactions.
In addition, at termination both the therapist and client write 'goodbye' letters, reviewing what has been achieved.
The Psychotherapy File is normally given to clients at the first session and the discussion of the patient's responses contributes to the reformulation document. The reformulation describes past and present relationships, including the evolving therapeutic relationship and also the patient's relationship with him or herself, thus simultaneously attending to interpersonal and to intra-psychic processes. Within this overall understanding, particular problems may be addressed by a range of therapeutic techniques.
Evidence based
CAT is an evidence based therapy with a strong commitment to research (see Ryle, 1995).
An early comparison of CAT with Mann's approach showed that CAT produced more cognitive re-organisation, as measured with the repertory grid, than did the more purely analytic approach (Brockman et al, 1987); subsequent uncontrolled, unpublished trials have shown similar levels of change, as does the time-limited group using CAT techniques reported by Imelda Duigan and Susan Mitzman (1994). Other research includes Pauline Cowmeadow's work on deliberate self-harm (1994) and projects on CAT in non-compliant insulin-dependent diabetic subjects. Other work is addressing theoretical issues, as in the paper by Martin Marlowe (1994).

Traditional Sources of CAT Theory
The CAT approach is an integration and extension of ideas and methods used in different, conventionally opposed, traditions. The main sources are...
From Psychoanalysis concepts of conflict, defence, object relations and counter transference. However, the theory is restated in cognitive terms and the therapist's interventions are more active and various than in psychoanalytic therapies.
From Kelly's Personal Construct Theory and work with repertory grids, a focus on how people make sense of their world ("man as scientist") and on common sense, co-operative work with patients. However, more attention is paid to the organisation of action as well as to construing, and CAT does not share Kelly's polemical rejection of psychoanalysis and behaviourism.
From Cognitive-Behavioural Approaches the step by step planning and measurement of change, teaching patients self-observation of moods, thoughts and symptoms. However, attention is not confined to visible behaviours and consciously accessible thoughts.
From Developmental and Cognitive Psychology and Artificial Intelligence an information processing model of how experience and actions are organised is proposed, with emphasis on the recurrent sequences of related mental (internal) and behavioural (external) processes.

Description of the Approach
The main features of the therapy are that it is active, integrated and focussed. A wide range of therapeutic methods may be combined, but the defining characteristic is the emphasis placed on the formulation and sharing with the patient of dense descriptions of the procedures which maintain their problems. Procedures are linked sequences of mental and behavioural processes which serve as repeatedly used guidelines for purposive action. They mostly operate outside of conciousness. They are organised hierarchically: low level procedures, like those that organise teeth cleaning, are "sub-routines" of higher order ones, like preserving health. Change at one level of the hierarchy may affect higher or lower levels. Problems are caused by the persistent, unrevised use of ineffective procedures, and therapy aims to identify and revise such procedures.

What Happens in Therapy?
The therapist will usually agree with the patient a set number of sessions. This is traditionally 16, but may be more or less. After the first session, the patient may be set the task of monitoring a particular symptom or mood, and will be asked to complete the psychotherapy file which asks about typical, common problem procedures (described as Traps, Dilemmas and Snags). At around the fourth session, the therapist presents the patient with a written Reformulation. This includes a description of the client's life so far, the difficulties they have struggled with and how they have survived them, and a reformulation of their presenting complaints as Target Problem Procedures to be worked on. This will also be presented in the form of a diagram. The patient is asked to reflect on these and make changes, so that eventually a joint understanding is arrived at.
In the remainder of the therapy, any material that comes up in the course of the (largely unstructured) sessions, including current events, past history and transference, should be discussed in terms of the Target Problem Procedures. The aim is to develop the client's capacity to recognise his or her faulty procedures, so that s/he can start to control and replace them. Homework assignments may be used to confront the client with his or her procedures and open the possibility of modification. Change is seldom complete by the end of therapy but the client is left with the tools to continue working.
The last 3-4 sessions are used to look at the ending of therapy and how this may affect the client, particularly if endings have been difficult in the past. A "good-bye letter" is written by both therapist and patient to formalise this process. A follow-up appointment at 2-3 months is usually offered.

Other ways of working with CAT
People are constantly finding new ways of using the ideas behind Cognitive Analytic Therapy. It has been used with couples, in groups and in organisations. The concepts are being used with children, adolescents and those with learning disability. Some community mental health teams are using CAT to understand clients with particularly complex and/or challenging needs or problems.

Ανταποδοτικοί Ρόλοι και Φωτογραφία

επιμέλεια: Χουτοχρήστος Χρυσοβαλάντης- ψυχολόγος

Μια όμορφη ιδέα που ίσως αφορούσε όσους ενδιαφέρονται για μια μορφή art- therapy είναι αυτή της θεραπευτικής δουλειάς των Ανταποδοτικών Ρόλων μέσα απο τη χρήση φωτογραφίας. Αυτή θα μπορούσε να είναι προσωπική, απο το οικογενειακό άλμπουμ του πελάτη ή να αφορά οποιοδήποτε σύστημά του (ζεύγος, φίλοι, συνεργάτες κ.τ.λ) Ακόμη θα μπορούσε ο πελάτης να την αντλήσει απο μια συλλογή καλλιτεχνικής φωτογραφίας και με τον θεραπευτή του να δουλέψει κάποιο ζεύγος Ανταποδοτικών Ρόλων. Ή θα μπορούσε να είναι μια '' φωτογραφία κοινωνικου περιεχομένου'' που ο πελάτης τράβηξε στη πόλη ''παγώνοντας'' για παράδειγμα μια τυχαία στιγμή δύο φίλων ή ενός ζευγαριού.

Σε μια φωτογραφία μπορούν εύκολα να αποτυπωθούν και να ''διατηρηθούν'' στιγμές έκφρασης Ανταποδοτικών Ρόλων και έτσι υπάρχει ένα στατικό και ευχάριστο θεραπευτικό εργαλείο.

Για παράδειγμα στη παραπάνω φωτογραφία θα μπορούσε να αναδυθεί και να γίνει δουλειά γύρω απο ένα ζεύγος ρόλων '' ανύπαρκτοι (απουσία χρώματος) γονείς (Άλλοι)'' - αναζητών (έντονος φωτισμός= φωνή βοήθειας) φροντίδα ή προσοχή''.

Ένα άλλο ζεύγος ''ανώριμοι και ανεύθυνοι (βλέμμα σε ευθεία- αδιαφορία) γονείς - αποδιοπομπαίος τράγος (παιδί στη μέση μάλλον ως ο ώριμος ''ενήλικας'' της υπόθεσης...)

Horhe Bukai (psychotherapist)- Nα σου πω μια ιστορια

« ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΕΤΑΣ» – Χόρχε Μπουκάι

Τη μέρα εκείνη ο Χόρχε με περίμενε με ένα παραμύθι.
Όταν μεγάλωσε ο πατέρας του του είπε:« Παιδί μου, δε γεννιόμαστε όλοι με φτερά. Μπορεί να μην είσαι υποχρεώμενος να πετάξεις, νομίζω όμως πως είναι κρίμα να μείνεις μόνο στο περπάτημα αφού έχεις τα φτερά που ο καλός Θεός σου έδωσε.»«Μα δεν ξέρω να πετάω» απάντησε ο γιος.«Σωστά…» είπε ο πατέρας. Και περπατώντας, τον πήγε ως το χείλος του γκρεμού, στο βουνό.«Βλέπεις γιε μου; Το κενό. Όταν θελήσεις να πετάξεις, θα έρθεις εδώ θα πάρεις βαθιά ανάσα, θα πηδήξεις στην άβυσσο και απλώνοντας τα φτερά σου θα πετάξεις».Ο γιος αμφέβαλλε.«Κι αν πέσω;»«Ακόμα κι αν πέσεις, δε θα σκοτωθείς. Οι λίγες γρατζουνιές θα σε κάνουν πιο δυαντό στην επόμενη προσπάθεια» αποκρίθηκε ο πατέρας.Το παιδί γύρισε στο χωριό να δει τους φίλους του, τις παρέες του, όλους εκείνους που είχε συντρόφους στην πορεία της ζωής του. Οι πιο στενόμυαλοι του είπαν:«Είσαι τρελός; Για ποιο λόγο; Ο πατέρας σου είναι μισότρελος…Για ποιο λόγο να πετάξεις; Τι σου χρειάζεται; Γιατί δεν αφήνεις τις ανοησίες; Τι νόημα έχεις να πετάξεις;»Οι καλύτεροι φίλοι του τον συμβούλεψαν:«Κι αν είναι αλήθεια; Μα σίγουρα δεν είναι επικίνδυνο; Γιατί δεν αρχίζεις σιγά-σιγά; Δοκίμασε να πηδήξεις από μια σκάλα ή από την κορυφή ενός δέντρου. Αλλά από τον γκρεμό, βρε παιδί μου;…»Ο νεαρός άκουσε τις συμβουλές όσων τον αγαπούσαν. Ανέβηκε στην κορυφή του δέντρου και, με όλο του το θάρρος, πήδηξε. Άνοιξε τα φτερά του, τα κούνησε στον αέρα με όλη του τη δύναμη αλλά, δυστυχώς, έπεσε στο έδαφος.Μ’ένα καρούμπαλο στο κεφάλι συνάντησε τον πατέρα του.«Μου είπες ψέμματα! Δεν μπορώ να πετάξω. Το δοκίμασα και κοίτα πως χτύπησα! Δεν είμαι σαν κι εσένα. Τα φτερά μου είναι μόνο για στολίδι.»«Παιδί μου» είπε ο πατέρας, «για να πετάξεις, πρέπει να έχεις τον απαραίτητο ελεύθερο χώρο στον αέρα, ώστε τα φτερά σου να ξεδιπλωθούν. Είναι σαν να πέφτεις με αλεξίπτωτο: χρειάζεσαι κάποιο ελάχιστο ύψος για να πηδήξεις.Για να πετάξεις πρέπει να αρχίσεις να ριψοκινδυνεύεις.Αν δε θέλεις να το κάνεις, καλύτερα να συμβιβαστείς και να μείνεις για πάντα στο περπάτημα.»