‘ Η θεραπευτική σχέση στην Γνωσιακή Ανάλυση: Είναι αρκετή η απλή ύπαρξή της; Νόημα στη δόμηση και την ανάπτυξή της.’
Στη Γνωσιακή Αναλυτική ψυχοθεραπεία, όπως και στις περισσότερες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, πολύ σημαντική θέση λαμβάνει η έννοια του Άλλου. Είναι πολλές οι φορές που ο Γνωσιακός Αναλυτής θα ακούσει από τον πελάτη του στο γραφείο ότι έχει προβλήματα στις σχέσεις του, τις ερωτικές, τις επαγγελματικές, τις οικογενειακές ή και τις φιλικές.
Ο Γνωσιακός Αναλυτής έχει ρόλο ενός Άλλου στη ζωή του πελάτη και όσο πιο ισχυρή γίνεται η θεραπευτική σχέση, τότε μιλάμε για έναν αρκετά Σημαντικό Άλλο.
Ο Γνωσιακός Αναλυτής θα προσπαθήσει αργά, και με σταθερά βήματα, να χτίσει με τον πελάτη του μια γερή θεραπευτική σχέση που θα στηρίζεται σε ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και θεραπευτικής συνεργασίας. Ο ικανός Γνωσιακός Αναλυτής θα αποτελέσει, έτσι, ένα σύμμαχο ζωής για τον πελάτη και ένα ισχυρό –και ασφαλές-μέσο που θα συμβάλει στη θέση νέων θεραπευτικών στόχων (‘aims’), στην αναδιαμόρφωση παλιότερων στόχων και τελικά στην από κοινού εύρεση θεραπευτικών εξόδων (‘exits’). Για την Γνωσιακή Ανάλυση, η συνεργασία είναι μια πολύ βασική προϋπόθεση της σωστής και επιτυχημένης θεραπείας. Ο θεραπευτής στα πλαίσια αυτής της προσέγγισης- προς διαφοροποίηση από κάποιες άλλες- δεν έχει ρόλο αυθεντίας αλλά, αντιθέτως, συνεργάζεται με τον πελάτη του, τον ακούει και τον αφήνει να δώσει την γνώμη του, και κάποιες φορές να αυτοσχεδιάζει ο ίδιος τον συγχρονισμό και τον βηματισμό του κοινού θεραπευτικού χορού.
Ένα σημαντικό εργαλείο στην Γνωσιακή Αναλυτική θεραπεία είναι η θεραπευτική προσέγγιση των ρόλων ζωής που ο πελάτης έχει υιοθετήσει και αναπαράγει στις κοντινές του σχέσεις, εκλύοντας έτσι από τους γύρω του τους ρόλους που ταιριάζουν στους δικούς του. Μιλάμε για τους γνωστούς ‘ανταποδοτικούς ρόλους’ που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την διατήρηση της παθολογίας του πελάτη.
Δεν είναι καθόλου σπάνιο, ο πελάτης να αναπαράγει (‘enactement’) τους ανταποδοτικούς του ρόλους στα πλαίσια της σχέσης του με τον θεραπευτή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να έχει δομηθεί η θεραπευτική σχέση σε ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης ώστε να μπορέσει ο Γνωσιακός Αναλυτής, χωρίς να εμπλακεί προσωπικά (‘collusion’), να βοηθήσει τον πελάτη του να κατανοήσει τον παθολογικό χαρακτήρα των ρόλων που μεταφέρει in vivo στο γραφείο και, συγχρόνως, να μπορέσει ο πελάτης να φέρει στο γραφείο, μέσα από την αυτοαποκάλυψη, τους ανταποδοτικούς ρόλους που ‘έχει μάθει καλά να παίζει’ στη ζωή του.
Γενικά, υπάρχει μια ισχυρή άποψη από πολλούς ψυχοθεραπευτές- και δη Γνωσιακούς Αναλυτές- βάσει της οποίας, αν η θεραπευτική σχέση έχει δομηθεί σε ασφαλή πλαίσια και σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, μπορεί να αποτελέσει σε μεγάλο βαθμό η ίδια μια πρώτη θεραπευτική έξοδο (‘exit’) του πελάτη. Συγχρόνως, ο Γνωσιακός Αναλυτής θα πρέπει να αναγνωρίζει και να κατανοεί τις δυνατότητες και ικανότητες του πελάτη του για θεραπευτική δουλειά. Μπορεί ένας πελάτης να μην έχει το ψυχικό σθένος και τη δύναμη για βαθιά θεραπευτική εργασία ή για μεγάλες αποκαλύψεις. Καλό είναι ο Γνωσιακός Αναλυτής να αρχίσει εξ’ αρχής να αναγνωρίζει τις δυνατότητες του πελάτη του και να τον βοηθά να τις αναπτύσσει με αργά και σταθερά βήματα. Αναφερόμαστε, έτσι, στη λεγόμενη θεωρία της ‘ζώνης εγγύτατης ανάπτυξης’ του πελάτη, την οποία έχει αναπτύξει ο Vygotski, και την οποία έχει υιοθετήσει με μεγάλη επιτυχία η Γνωσιακή Αναλυτική ψυχοθεραπεία.
Στη Γνωσιακή Αναλυτική ψυχοθεραπεία, όπως και στις περισσότερες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, πολύ σημαντική θέση λαμβάνει η έννοια του Άλλου. Είναι πολλές οι φορές που ο Γνωσιακός Αναλυτής θα ακούσει από τον πελάτη του στο γραφείο ότι έχει προβλήματα στις σχέσεις του, τις ερωτικές, τις επαγγελματικές, τις οικογενειακές ή και τις φιλικές.
Ο Γνωσιακός Αναλυτής έχει ρόλο ενός Άλλου στη ζωή του πελάτη και όσο πιο ισχυρή γίνεται η θεραπευτική σχέση, τότε μιλάμε για έναν αρκετά Σημαντικό Άλλο.
Ο Γνωσιακός Αναλυτής θα προσπαθήσει αργά, και με σταθερά βήματα, να χτίσει με τον πελάτη του μια γερή θεραπευτική σχέση που θα στηρίζεται σε ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και θεραπευτικής συνεργασίας. Ο ικανός Γνωσιακός Αναλυτής θα αποτελέσει, έτσι, ένα σύμμαχο ζωής για τον πελάτη και ένα ισχυρό –και ασφαλές-μέσο που θα συμβάλει στη θέση νέων θεραπευτικών στόχων (‘aims’), στην αναδιαμόρφωση παλιότερων στόχων και τελικά στην από κοινού εύρεση θεραπευτικών εξόδων (‘exits’). Για την Γνωσιακή Ανάλυση, η συνεργασία είναι μια πολύ βασική προϋπόθεση της σωστής και επιτυχημένης θεραπείας. Ο θεραπευτής στα πλαίσια αυτής της προσέγγισης- προς διαφοροποίηση από κάποιες άλλες- δεν έχει ρόλο αυθεντίας αλλά, αντιθέτως, συνεργάζεται με τον πελάτη του, τον ακούει και τον αφήνει να δώσει την γνώμη του, και κάποιες φορές να αυτοσχεδιάζει ο ίδιος τον συγχρονισμό και τον βηματισμό του κοινού θεραπευτικού χορού.
Ένα σημαντικό εργαλείο στην Γνωσιακή Αναλυτική θεραπεία είναι η θεραπευτική προσέγγιση των ρόλων ζωής που ο πελάτης έχει υιοθετήσει και αναπαράγει στις κοντινές του σχέσεις, εκλύοντας έτσι από τους γύρω του τους ρόλους που ταιριάζουν στους δικούς του. Μιλάμε για τους γνωστούς ‘ανταποδοτικούς ρόλους’ που ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την διατήρηση της παθολογίας του πελάτη.
Δεν είναι καθόλου σπάνιο, ο πελάτης να αναπαράγει (‘enactement’) τους ανταποδοτικούς του ρόλους στα πλαίσια της σχέσης του με τον θεραπευτή. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να έχει δομηθεί η θεραπευτική σχέση σε ένα κλίμα ασφάλειας και εμπιστοσύνης ώστε να μπορέσει ο Γνωσιακός Αναλυτής, χωρίς να εμπλακεί προσωπικά (‘collusion’), να βοηθήσει τον πελάτη του να κατανοήσει τον παθολογικό χαρακτήρα των ρόλων που μεταφέρει in vivo στο γραφείο και, συγχρόνως, να μπορέσει ο πελάτης να φέρει στο γραφείο, μέσα από την αυτοαποκάλυψη, τους ανταποδοτικούς ρόλους που ‘έχει μάθει καλά να παίζει’ στη ζωή του.
Γενικά, υπάρχει μια ισχυρή άποψη από πολλούς ψυχοθεραπευτές- και δη Γνωσιακούς Αναλυτές- βάσει της οποίας, αν η θεραπευτική σχέση έχει δομηθεί σε ασφαλή πλαίσια και σε ένα κλίμα εμπιστοσύνης, μπορεί να αποτελέσει σε μεγάλο βαθμό η ίδια μια πρώτη θεραπευτική έξοδο (‘exit’) του πελάτη. Συγχρόνως, ο Γνωσιακός Αναλυτής θα πρέπει να αναγνωρίζει και να κατανοεί τις δυνατότητες και ικανότητες του πελάτη του για θεραπευτική δουλειά. Μπορεί ένας πελάτης να μην έχει το ψυχικό σθένος και τη δύναμη για βαθιά θεραπευτική εργασία ή για μεγάλες αποκαλύψεις. Καλό είναι ο Γνωσιακός Αναλυτής να αρχίσει εξ’ αρχής να αναγνωρίζει τις δυνατότητες του πελάτη του και να τον βοηθά να τις αναπτύσσει με αργά και σταθερά βήματα. Αναφερόμαστε, έτσι, στη λεγόμενη θεωρία της ‘ζώνης εγγύτατης ανάπτυξης’ του πελάτη, την οποία έχει αναπτύξει ο Vygotski, και την οποία έχει υιοθετήσει με μεγάλη επιτυχία η Γνωσιακή Αναλυτική ψυχοθεραπεία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου